Ograniczenie konstytucyjnych wolności i praw obywatelskich dopuszczalne jest tylko w sytuacji wyjątkowej, umotywowanej istotnym interesem publicznym.
Do sytuacji takich zalicza się zgodnie z polskim prawem przede wszystkim: zewnętrzne zagrożenie państwa, zbrojną napaść na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, zobowiązanie do wspólnej obrony przeciwko agresji wynikające z umowy międzynarodowej; szczególne zagrożenie konstytucyjne ustroju państwa, bezpieczeństwa obywateli lub porządku publicznego; katastrofę naturalną lub awarię techniczną noszącą znamiona klęski żywiołowej. Odpowiednio do rodzaju zaistniałych zagrożeń może zostać wprowadzony stan wojenny, stan wyjątkowy lub stan klęski żywiołowej. Są to stany nadzwyczajne. Wprowadzane są w ostateczności, gdy zwykłe środki zawiodą. Pociągają za sobą z reguły ograniczenia w korzystaniu z wolności i praw człowieka.
Zgodnie z polskim prawem ograniczenia konstytucyjnych wolności i praw mogą zostać ustanowione wyłącznie w drodze ustawy i tylko wtedy, gdy jest to konieczne w demokratycznym państwie. Rodzaj i zakres ograniczeń musi odpowiadać charakterowi istniejących zagrożeń, być do nich proporcjonalny i umożliwiać skuteczne zrealizowanie celu, jakim jest ochrona konkretnych wartości. Po ustaniu przyczyny ustanowienia ograniczeń są one uchylane.
Joanna Orda
Podobny post:
fot. CC0
