Nullum crimen sine lege
Nullum crimen sine lege to jedna z najważniejszych zasad prawa karnego. Znalazła swój wyraz nie tylko w krajowym ustawodawstwie karnym, lecz także w ustawie zasadniczej i aktach międzynarodowych. Podstawą odpowiedzialności karnej – w myśl tej zasady – jest popełnienie czynu zabronionego pod groźbą kary przez prawo (krajowe lub międzynarodowe) obowiązujące w czasie jego popełnienia.
Odzwierciedlenie zasady nullum crimen sine lege zawiera pierwszy artykuł polskiego kodeksu karnego, który stanowi, że „odpowiedzialności karnej podlega ten tylko, kto popełnia czyn zabroniony pod groźbą kary przez ustawę obowiązującą w czasie jego popełnienia”. Podobne unormowania w tym zakresie można znaleźć również w kodeksach karnych innych państw europejskich. Dla przykładu w niemieckim kodeksie karnym („Eine Tat kann nur bestraft werden, wenn die Strafbarkeit gesetzlich bestimmt war, bevor die Tat begangen wurde”), francuskim kodeksie karnym („Nul ne peut être puni pour un crime ou pour un délit dont les éléments ne sont pas définis par la loi, ou pour une contravention dont les éléments ne sont pas définis par le règlement”), czy hiszpańskim kodeksie karnym („No será castigada ninguna acción ni omisión que no esté prevista como delito por ley anterior a su perpetración”).
Obowiązujący kodeks karny nie wprowadza formalnej definicji przestępstwa, podobnie jak kodeksy karne z 1969 roku i 1932 roku. Z przywołanego powyżej artykułu pierwszego można jednak wyinterpretować poszczególne elementy jego struktury.
Zasada nullum crimen sine lege spełnia funkcje ochronne i daje pewność prawa.
Źródła: https://isap.sejm.gov.pl; https://www.gesetze-im-internet.de/stgb/; https://www.legifrance.gouv.fr/codes/texte_lc/LEGITEXT000006070719/; https://www.boe.es/buscar/act.php?id=BOE-A-1995-25444.
