Formy zjawiskowe popełnienia przestępstwa można podzielić na sprawcze i niesprawcze.
Zgodnie z obowiązującym kodeksem karnym do sprawczych form popełnienia przestępstwa zalicza się jednosprawstwo (wykonanie czynu zabronionego samemu), współsprawstwo (wykonanie czynu zabronionego wspólnie i w porozumieniu z inną osobą), sprawstwo kierownicze (kierowanie wykonaniem czynu zabronionego przez inną osobę) i sprawstwo polecające (polecenie innej osobie wykonania czynu zabronionego, wykorzystując jej uzależnienie od siebie). Do niesprawczych form zalicza się podżeganie (nakłanianie innej osoby do dokonania czynu zabronionego) i pomocnictwo (w zamiarze, aby inna osoba dokonała czynu zabronionego, ułatwianie jej tego swoim zachowaniem).
Kodeks karny z 1969 roku nie znał pojęcia sprawstwa polecającego, natomiast kodeks karny z 1932 roku w ogóle nie zawierał katalogu sprawczych form popełnienia przestępstwa.
Oprócz form zjawiskowych wyróżnia się również formy stadialne popełnienia przestępstwa, które są tak jakby krokami na drodze do jego popełnienia.
Joanna Orda
