Strafgesetzbuch für das Deutsche Reich vom 15. Mai 1871
Niemiecki kodeks karny z 15 maja 1871 roku (Strafgesetzbuch für das Deutsche Reich) składał się z postanowień wstępnych (Einleitende Bestimmungen) oraz dwóch części: ogólnej (Von der Bestrafung der Verbrechen, Vergehen und Uebertretungen im Allgemeinen) i szczegółowej (Von den einzelnen Verbrechen, Vergehen und Uebertretungen und deren Bestrafung).
Część pierwsza zawierała przepisy ogólne o karaniu zbrodni, występków i wykroczeń. Znalazły się tu przepisy o karach, usiłowaniu, uczestnictwie, powodach wyłączających lub łagodzących karę oraz zbiegu przestępstw. Część druga zawierała przepisy o poszczególnych zbrodniach, występkach oraz wykroczeniach, jak również o ich karaniu.
Czyn pociągał za sobą karę, gdy była ona przewidziana w ustawie przed jego popełnieniem. W sytuacji gdy zachodziła różnica w ustawach od czasu popełnienia czynu do jego osądzenia, stosowano ustawę łagodniejszą.
W kodeksie czyny zostały podzielone na zbrodnie, występki i wykroczenia. Zbrodnią był czyn zagrożony śmiercią, ciężkim więzieniem albo osadzeniem w twierdzy dłuższym niż 5 lat. Występkiem był czyn zagrożony osadzeniem w twierdzy do lat 5, więzieniem albo grzywną ponad 150 marek. Wykroczeniem był czyn zagrożonym aresztem lub grzywną do 150 marek.
Zbrodnią były między innymi zdrada stanu (np. morderstwo lub usiłowanie morderstwa cesarza), zdrada kraju (np. podczas wojny przeciwko Rzeszy wstąpienie do służby w armii nieprzyjacielskiej), krzywoprzysięstwo, morderstwo, rozbój. Do występków zaliczały się kupowanie lub sprzedawanie głosów wyborczych, wzywanie do nieposłuszeństwa wobec ustaw lub innych prawnie wiążących rozporządzeń i poleceń, fałszywe obwinienie, morderstwo w afekcie, kradzież, oszustwo, fałszowanie dokumentu. Wśród wykroczeń znalazły się takie czyny jak włóczęgostwo, żebractwo, tamowanie przejazdu na drogach publicznych, wykroczenie przeciwko rozporządzeniom wydanym w przedmiocie obchodzenia niedziel i świąt, szczucie ludzi psami, itd.
Kodeks przewidywał następujące kary: karę śmierci (wykonywaną przez powieszenie), karę ciężkiego więzienia (dożywotnią lub czasową), karę więzienia, osadzenie w twierdzy (dożywotnie lub czasowe), karę aresztu, grzywnę.
Najwyższym wymiarem czasowej kary ciężkiego więzienia było 15 lat, najniższym 1 rok. Kara ta liczona była tylko w pełnych miesiącach. Kara więzienia mogła być orzeczona najwyżej na 5 lat, najkrócej na 1 dzień. Najwyższym wymiarem kary osadzenia w twierdzy było 15 lat, najniższym 1 dzień. Kara aresztu mogła trwać najdłużej 6 tygodni, najkrócej 1 dzień. Najniższą grzywną orzekaną przy zbrodniach i występkach były 3 marki, natomiast przy wykroczeniach 1 marka.
Istniała też możliwość orzeczenia w określonych w ustawie przypadkach utraty praw czci obywatelskiej, niemożności piastowania urzędów publicznych, dozoru policyjnego, konfiskaty, czy uczynienia nieprzydatnymi karalnego pisma, wizerunku lub odtworzeń, a także płyty i formy służących do ich wytworzenia.
Skazanych na dłuższą karę ciężkiego więzienia lub więzienia można było tymczasowo wypuścić, jeśli odbyli trzy czwarte kary (co najmniej rok), dobrze się sprawowali i wyrazili na to zgodę.
Niemiecki kodeks karny z 1871 roku miał nowoczesną systematykę i nie zawierał kazuistyki. Na ziemiach polskich (w byłej dzielnicy pruskiej) obowiązywał, obok austriackiego kodeksu karnego z 1852 roku i rosyjskiego kodeksu karnego z 1903 roku, do czasu opracowania polskiego kodeksu karnego.
Joanna Orda
fot. AndiBlackLemon
