sobota, 25 stycznia 2025

Prawo traktatów

Prawo traktatów

Traktaty zawierane były od najdawniejszych czasów. Wraz z ukonstytuowaniem się pierwszych suwerennych państw rozwijały się normy, regulujące wzajemne relacje pomiędzy nimi.

Co do zasady, w zakresie zawierania traktatów stosowane były reguły postępowania ustalone zwyczajowo. Zmieniło się to wraz z przyjęciem Konwencji wiedeńskiej o prawie traktatów z dnia 23 maja 1969 r. Oryginał konwencji złożony został u Sekretarza Generalnego Narodów Zjednoczonych. Teksty w językach angielskim, chińskim, francuskim, hiszpańskim i rosyjskim są jednakowo autentyczne. Konwencja składa się z 8 części podzielonych na działy i 85 artykułów.

Konwencja wiedeńska ma zastosowanie do traktatów rozumianych jako porozumienie między państwami, zawarte w formie pisemnej i regulowane przez prawo międzynarodowe, a także do traktatów konstytuujących organizacje międzynarodowe i przyjętych w ramach organizacji międzynarodowej. Nie ma natomiast zastosowania do traktatów między państwami a innymi podmiotami prawa międzynarodowego, do traktatów między innymi podmiotami prawa międzynarodowego, ani do traktatów zawartych w formie innej niż pisemna.

Konwencja stwierdza, że zdolność do zawierania traktatów posiada każde państwo. Zasadą jest, że przyjęcie tekstu traktatu następuje w wyniku zgody wszystkich państw uczestniczących w jego opracowaniu. Wyjątek stanowi sytuacja, w której przyjęcie tekstu traktatu odbywa się na konferencji międzynarodowej. Wtedy przyjmuje się tekst traktatu w drodze głosowania większością dwóch trzecich państw obecnych i biorących udział w głosowaniu, chyba że taką samą większością postanowią one zastosować inną regułę. Zgoda na związanie się traktatem może być wyrażona przez podpisanie, wymianę dokumentów stanowiących traktat, ratyfikację, przyjęcie lub zatwierdzenie, przystąpienie – forma uzależniona jest przede wszystkim od woli układających  się stron. Konwencja reguluje takie kwestie jak przestrzeganie, stosowanie i interpretacja traktatów, wnoszenie poprawek i modyfikacji, czy nieważność, wygaśnięcie i zawieszenie działania traktatów.

Jak wskazano powyżej, traktat jest porozumieniem między państwami, do zawarcia którego wymagana jest zgoda układających się stron. Wypracowanie kompromisu nie zawsze jest łatwe. W zależności od materii, której ma dotyczyć, może wymagać długich i skomplikowanych negocjacji. Jak głosi jednak łacinska sentencja ubi concordia, ibi victoria, gdzie zgoda, tam zwycięstwo.

Joanna Orda


Źródło: Konwencja wiedeńska o prawie traktatów sporządzona w Wiedniu dnia 23 maja 1969 roku