Wszystkiego dobrego w Nowym Roku!

fot. CC0 Creative Commons

WESOŁYCH ŚWIĄT!

fot. CC0 Creative Commons

Konfrontacja z biurokracją

Kiedy człowieka dotyka osobista tragedia, traci najbliższą osobę, ostatnie o czym myśli to chodzenie po urzędach, wypełnianie sterty wniosków, zbieranie kolejnych zaświadczeń. Ostatnie czego chce to utonięcie w morzu dokumentów, przebijanie się przez gąszcz przepisów prawa, konfrontacja z rozbudowaną biurokracją. Gdy serce mu pęka z rozpaczy, gdy jego świat rozsypuje się na drobne kawałki, gdy tęsknota odbiera mu dech. Chce z godnością i powagą przeżyć żałobę.

Tymczasem zmuszony jest krążyć od instytucji do instytucji, za każdym razem powtarzać to samo, przedstawiać te same dokumenty, wypełniać kolejne formularze. W tym najtrudniejszym dla siebie okresie musi znaleźć wystarczająco dużo siły, by sprostać wszystkim formalnościom.

Tak być nie powinno. Działalność urzędów i instytucji publicznych musi być dostosowana do potrzeb obywateli. Nadrzędną wartością jest dobro człowieka. Skrajny formalizm i brak elastyczności w załatwianiu spraw temu dobru nie służy. Prowadzi do destrukcji właściwych postaw urzędniczych. Przedłuża i utrudnia załatwianie spraw. Sprawia, że realizacja najważniejszych zasad przyjaznej obywatelowi administracji staje się iluzoryczna.

Joanna Orda

fot. CC0 Creative Commons

Ucieczka z więzienia

Brawurowe ucieczki z więzień, szczególnie tych najlepiej strzeżonych, stanowią wdzięczny temat dla pisarzy, twórców filmowych i mediów. Stają się kanwą porywających filmów, wciągających książek, a nawet efektownych gier komputerowych. Wspomnieć tu można choćby kultowy film z 1979 roku „Ucieczka z Alcatraz” z Clintem Eastwoodem w roli głównej, który opowiada o prawdziwej ucieczce z jednego z najcięższych więzień w Stanach Zjednoczonych. Uważano je za więzienie, z którego nie można uciec. Jak pokazuje życie, nie ma więzienia, z którego nie można uciec. Faktem jest, że realne wydarzenia nie ustępują literackiej fikcji. Niejednokrotnie przebijają ją swoją spektakularnością.

Ucieczka z więzienia w myśl polskiego prawa karnego jest przestępstwem przeciwko wymiarowi sprawiedliwości. Polega na samouwolnieniu się przez osobę, która jest pozbawiona wolności na podstawie orzeczenia sądu lub prawnego nakazu wydanego przez inny organ państwowy. W typie podstawowym sprawca czynu podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2. W typie kwalifikowanym, gdy sprawca działa w porozumieniu z innymi osobami, używa przemocy lub grozi jej użyciem albo uszkadza miejsce zamknięcia, podlega surowszej karze pozbawienia wolności do lat 3.

Polski kodeks karny przewiduje także karalność tzw. niepowrotu. Nie jest to ucieczka z więzienia sensu stricte, lecz niepowrócenie bez usprawiedliwionej przyczyny do zakładu karnego w ciągu 3 dni po upływie wyznaczonego terminu osoby korzystającej z zezwolenia na jego czasowe opuszczenie lub osoby korzystającej z przerwy w odbywaniu kary pozbawienia wolności. W obu przypadkach sprawca podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo karze pozbawienia wolności do roku.

W kodeksie karnym z 1969 roku ucieczka z więzienia była przestępstwem przeciwko wymiarowi sprawiedliwości, zagrożonym karą pozbawienia wolności do roku w typie podstawowym oraz  karą pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 5 w typie kwalifikowanym.

W kodeksie karnym z 1932 roku czyn taki został umieszczony w rozdziale Uwolnienie pozbawionego wolności. Zagrożony był karą  aresztu do miesięcy 6 lub grzywny w typie podstawowym oraz karą więzienia do lat 3 lub aresztu do lat 3 w typach kwalifikowanych. Kodeks ten przewidywał dwa typy kwalifikowane, tj. działanie w porozumieniu z innymi osobami, używanie przemocy lub grożenie jej użyciem, uszkadzanie miejsca uwięzienia oraz wejście w porozumienie z innymi uwięzionymi w celu uwolnienia się z zamknięcia według ułożonego planu i w przewidywaniu użycia przemocy, groźby lub uszkodzenia miejsca zamknięcia.

Ucieczki z więzienia przebiegają w przeróżny sposób. Jedne są zuchwałe i ryzykanckie, inne ostrożne i minimalizujące ryzyko, jeszcze inne wykorzystujące nadarzającą się okazję. Jak wspomniałam na wstępie, nie ma więzienia, z którego nie można uciec. Prędzej czy później znajdzie się ktoś, kto złamie zabezpieczenia lub znajdzie w nich lukę.

Joanna Orda

fot. CC0 Creative Commons

W upalny dzień

W upalny dzień mrożona kawa w uroczej, małej kawiarence.

Konstytucje państw świata. W wakacyjnym kierunku: Kenia, Indonezja, Bahamy, Haiti, Dominikana

Swoją podróż szlakiem konstytucji państw świata rozpoczynam w Kenii, kraju zwanym kolebką ludzkości.

„We, people of the Kenya ...”

Konstytucja Kenii (The Constitution of Kenya) została uchwalona w 2010 roku. Składa się z preambuły i 18 rozdziałów. Preambuła zawiera uznanie przez lud kenijski zwierzchności boga wszelkiego stworzenia, uhonorowanie heroicznie walczących o sprowadzenie wolności i sprawiedliwości do kraju, wyrażenie dumy z etnicznej, kulturowej i religijnej różnorodności oraz determinacji do życia w pokoju i jedności jako jeden niepodzielny, suwerenny naród, wyrażenie szacunku dla środowiska, które jest dziedzictwem narodowym i decyzji o utrzymaniu go dla korzyści przyszłych pokoleń, zobowiązanie do pielęgnowania i ochrony dobrobytu jednostki, rodziny, wspólnoty i narodu, uznanie aspiracji wszystkich Kenijczyków do ustanowienia rządów opartych na podstawowych wartościach praw człowieka, równości, wolności, demokracji, sprawiedliwości społecznej i praworządności.

Kenia jest suwerenną republiką, która winna być multipartyjnym państwem, bazującym na wartościach narodowych i zasadach rządów, które zostały określone w ustawie zasadniczej i wiążą wszystkie organy państwa, funkcjonariuszy państwowych, funkcjonariuszy publicznych i każdego, kto stosuje konstytucję lub ją interpretuje, uchwala, stosuje lub interpretuje jakiekolwiek prawo lub wydaje lub implementuje decyzje w zakresie polityki publicznej. Do wartości narodowych i zasad rządów w myśl kenijskiej konstytucji należą: patriotyzm, narodowa jedność, podział i dewolucja władzy, praworządność, demokracja i uczestnictwo ludzi, godność osobista, słuszność, sprawiedliwość społeczna, integracja, równość, prawa człowieka, niedyskryminacja, ochrona marginalizowanych, dobre rządy, prawość, przejrzystość, odpowiedzialność oraz zrównoważony rozwój.

Kenijska ustawa zasadnicza artykułuje zasady suwerenności narodu, supremacji konstytucji i trójpodziału władzy, chroni podstawowe prawa i wolności. Cała suwerenna władza należy do ludu Kenii i powinna być sprawowana tylko w zgodzie z konstytucją, która jest najwyższym prawem Republiki. Władzę ustawodawczą sprawuje parlament, władzę wykonawczą – prezydent, wiceprezydent i członkowie gabinetu, władzę sądowniczą – sądy i trybunały. Określone zostały cele i zasady dewolucji władzy, jako specyficznego systemu decentralizacji. Podkreśla się, że władza pochodzi od narodu. Integralną część demokratycznego, kenijskiego państwa stanowi Karta Praw, będąca fundamentem polityki socjalnej, ekonomicznej i kulturowej.

Z afrykańskiej ziemi przenoszę się na rajską wyspę Bali, która jest częścią Indonezji.

Konstytucja Indonezji (Undang-Undang Dasar Negara Republik Indonesia Tahun 1945, The Constitution of the State of the Republic of Indonesia) składa się z preambuły i kilkunastu rozdziałów. Preambuła mówi o wolności jako prawie wszystkich narodów i o konieczności wyeliminowania kolonizacji zaprzeczającej człowieczeństwu i sprawiedliwości, o indonezyjskiej walce, ruchu i wolności, które zrodziły wolne, zjednoczone, suwerenne, sprawiedliwe i dobrze prosperujące indonezyjskie państwo. Mówi też o łasce wszechpotężnego boga i szlachetnych intencjach, motywujących lud indonezyjski do uroczystego deklarowania swojej wolności, o uformowaniu indonezyjskiego państwa, które opiekuje się całą indonezyjską ludnością, całym indonezyjskim krajem, rozwijającym dobrobyt ludzi, uczestniczącym w światowym porządku opartym na wolności, nieustannym pokoju i sprawiedliwości społecznej, o narodowej wolności, która zrodziła państwo indonezyjskie o strukturze republiki z suwerennym narodem, bazującym na jednym zwierzchnim bogu, sprawiedliwości i cywilizowanym człowieczeństwie, indonezyjskiej jedności i demokracji, prowadzonym przez mądrość obrad/reprezentacji i wypełniając sprawiedliwość społeczną całej indonezyjskiej ludności.

Państwo indonezyjskie jest jednolitym państwem konstytucyjnym, o ustroju republikańskim. Władza podzielona jest na ustawodawczą (parlament), wykonawczą (prezydent i rząd) oraz sądowniczą (Sąd Najwyższy).

Z indonezyjskiej Bali podróżuję na tropikalne Bahamy.

„We the Inheritors and Successors of this Family of Islands ...”

Konstytucja Bahamów (The Constitution of The Commonwealth of the Bahamas) z 1973 roku składa się z preambuły i 10 rozdziałów. Preambuła mówi – mając na uwadze, że 481 lat temu ponowne odkrycie rodziny wysp, skał i wysp koralowych zwiastowało ponowne narodziny Nowego Świata oraz mając na uwadze, że lud tej rodziny wysp uznał, że jego wolność będzie zagwarantowana narodowym zobowiązaniem do samodyscypliny, pilności, lojalności, jedności i trwałego respektowania chrześcijańskich wartości i praworządności – spadkobiercy i sukcesorzy tej rodziny wysp, uznając supremację boga i wierząc w fundamentalne prawa i wolności jednostki, proklamują w uroczystej chwale stworzenie wolnego i demokratycznego suwerennego narodu, bazującego na duchowych wartościach i w którym żaden mężczyzna, kobieta lub dziecko nie mogą być nigdy niczyimi niewolnikami lub poddanymi, ich praca nie może być wyzyskana, nie mogą być pozbawieni swoich żyć, i uroczyście stanowiąc artykuły konstytucji dla niepodzielnej jedności i stworzenia pod bogiem Wspólnoty Bahamów.

Wspólnota Bahamów jest suwerennym, demokratycznym państwem. Konstytucja jest najwyższym prawem Wspólnoty Bahamów i jeśli jakiekolwiek prawo jest niespójne z Konstytucją, w zakresie tej niespójności powinno zostać usunięte.

Bahamy są monarchią konstytucyjną. Konstytucja bahamska chroni podstawowe prawa i wolności jednostki. Wprowadza podział władzy na gubernatora generalnego, który reprezentuje królową i w jej imieniu sprawuje urząd, parlament złożony z senatu i izby zgromadzeń, gabinet, złożony z premiera i ministrów, sądownictwo.

Z Bahamów lecę na Haiti.

„Le Peuple Haitien proclame la presente Constitution ...”

Konstytucja haitańska składa się z preambuły i 15 tytułów podzielonych na rozdziały, dalej podzielone na sekcje. Preambuła mówi o gwarancji niezbywalnego prawa do życia, wolności i dążenia do dobrobytu i nawiązuje do ustawy o niepodległości z 1804 roku i Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka z 1948 roku. Mówi  o  budowaniu narodu haitańskiego sprawiedliwego społecznie, wolnego gospodarczo i niezależnego politycznie, o silnym państwie, chroniącym wartości, tradycję, suwerenność, niezależność i narodową wizję, o wdrażaniu demokracji, która wiąże się z pluralizmem i politycznymi przemianami, o potwierdzeniu nienaruszalnego prawa narodu haitańskiego, o wzmacnianiu jedności narodowej, eliminowaniu dyskryminacji między ludnością miejską i wiejską, o wspólnocie języków i kultury, o uznaniu prawa do rozwoju, edukacji, informacji, zdrowia, pracy i wolnego czasu (odpoczynku) dla wszystkich obywateli. Wspomina też o rozdziale kompetencji państwa w zakresie podstawowych i naczelnych interesów narodu, ustanowieniu systemu rządów opartych na podstawowych wolnościach i prawach człowieka, pokoju społecznym, sprawiedliwości ekonomicznej, konsultacji i uczestnictwu narodu w podejmowaniu ważnych decyzji i skutecznej decentralizacji, jak również o zapewnieniu reprezentacji kobiet w w organach władzy i organach decyzyjnych w zgodzie z zasadą równości płci.

Haiti jest republiką. Władza ustawodawcza należy do Organu Legislacyjnego, który tworzą Izba Deputowanych i Senat. Władza wykonawcza sprawowana jest przez prezydenta i rząd kierowany przez premiera. Władza sądownicza sprawowana jest przez Sąd Najwyższy, sądy apelacyjne, sądy próby, sądy pokoju i specjalne.

Z Haiti wędruję na Dominikanę, która leży na tej samej wyspie.

„Nostros, representantes del pueblo dominicano ...”

Konstytucja Dominikany (Constitucion Dominicana) składa się z preambuły i 15 tytułów, podzielonych na rozdziały i dalej na sekcje. Preambuła do dominikańskiej konstytucji mówi o reprezentantach narodu dominikańskiego, wybranych w wolny i demokratyczny sposób, zjednoczonych w Zgromadzeniu Narodowym, powołujących się na imię boże i na idee ojców ojczyzny. Preambuła wymienia nazwiska Juan Pablo Duarte, Matías Ramón Mella i Francisco del Rosario Sánchez. Wspomina o przywróceniu republiki wolnej, niepodległej, suwerennej i demokratycznej. Mówi o inspiracji przykładem walki i ofiary dominikańskich bohaterów i bohaterek, o zachęcie wynikającej z pracy oddanych kobiet i mężczyzn, o obowiązywaniu najwyższych wartości i fundamentalnych praw człowieka, wolności, równości, rządów prawa, sprawiedliwości, solidarności, braterskim współistnieniu, dobrobycie socjalnym, równowadze ekologicznej, rozwoju i pokoju, spójności socjalnej. Wyraża deklarację woli promowania zjednoczonego narodu dominikańskiego.

Dominikana jest republiką. Władza ustawodawcza należy do Congreso Nacional, podzielonego na Senat (del Senado de la Republica) i Izbę Deputowanych (de la Cámara de Diputados). Władza wykonawcza należy do prezydenta i wiceprezydenta republiki oraz rady ministrów. Władza sądownicza należy do Sądu Najwyższego i sądów utworzonych na mocy konstytucji i prawa.

Tym razem swoją wakacyjną podróż szlakiem konstytucji państw świata kończę na Karaibach.

Joanna Orda

Źródła:  http://www.kenyalaw.org/lex/actview.xql?actid=Const2010#KE/CON/Const2010/; http://www.bahamas.gov.bs; http://indonesia.go.id/in/produk-hukum/undang-undang/; https://www.haiti-reference.com/pages/plan/histoire-et-societe/documents-historiques/constitutions/constitution-de-1987-amendee/; http://www.senado.gob.do/senado/OAI/Constitucion.aspx.

fot. CCO Creative Commons

Letnie popołudnie

Podobny post:
Jest czas na pracę, jest czas na odpoczynek

Łabędzia rodzina

fot. Joanna Orda

Łabędzie objęte są ścisłą ochroną gatunkową.

Ochrona gatunkowa zwierząt jest jednym ze sposobów ochrony przyrody. Na temat polskich zapisów ustawowych w zakresie ochrony przyrody można przeczytać w poście Ochrona przyrody, natomiast w poście Konwencja Waszyngtońska – o  konwencji normującej handel dzikimi zwierzętami i roślinami. O polskiej regulacji w zakresie ochrony praw zwierząt można przeczytać w poście Przemoc wobec zwierząt.

Fundamenty demokratycznego państwa konstytucyjnego

Jakie są fundamenty demokratycznego państwa konstytucyjnego? Co stanowi trzon, bez którego przestanie ono istnieć lub w ogóle nie zaistnieje?

Można śmiało powiedzieć, że podwalinami demokratycznego państwa konstytucyjnego są – wypracowane w efekcie rewolucji mieszczańskich – trzy kluczowe zasady, tj. zasada suwerenności narodu, zasada konstytucyjnych gwarancji praw obywatelskich i zasada trójpodziału władzy.

Zasada suwerenności narodu stanowi, że jedynym suwerenem w państwie jest naród i od niego pochodzi władza. Oznacza to, że naród jest podmiotem suwerenności i źródłem władzy. Jak się zauważa, realizacja praw suwerennych możliwa jest wyłącznie przy istnieniu demokratycznego prawa wyborczego i pluralistycznego systemu partyjnego(1). Polska konstytucja z 1997 roku wprowadza demokrację pośrednią (sprawowanie władzy przez przedstawicieli – wybranych w wyborach) i demokrację bezpośrednią (sprawowanie władzy bezpośrednio – w referendum ogólnokrajowym). Stworzenie konstytucyjnego katalogu praw obywatelskich jest gwarancją ich stałości. Obywatel ma prawo do sądowego dochodzenia tych praw w wypadku ich naruszenia. Podział władzy na władzę ustawodawczą, sądowniczą i wykonawczą ma na celu ograniczenie tej władzy, zapewnienie równowagi i wyeliminowanie nadużyć.

Wartości demokratyczne, będące fundamentem państwa konstytucyjnego, są podstawą więzi politycznych, rozumianych jako więzi społeczne. Więzi polityczne łączą i organizują obywateli. Pozwalają im na pokojową koegzystencję. Przyczyniają się do jedności społecznej w obrębie tej samej przestrzeni i historii(2), do spójności społecznej. To właśnie te wartości stanowią filary, na których opiera się demokratyczne państwo.

Joanna Orda

Podobny post:
Tożsamość europejska

Źródła: (1) K. Krasowski, M. Krzymkowski, K. Sikorska-Dzięgielewska, J. Walachowicz, Historia ustroju państwa, Poznań 1994. (2) A. Bremond, J-F. Couet, A. Davie, Kompendium wiedzy socjologii, Warszawa 2006.

ŹRÓDŁO WSZYSTKICH PRAW

Źródłem wszystkich praw jest niezbywalna i nienaruszalna godność człowieka. Ta wysoko ceniona wartość uznana została przez europejski system prawny. Chroni ją Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, która stanowi, że nikt nie może być poddany torturom, nieludzkiemu lub poniżającemu traktowaniu i karaniu. Taką regulację zawiera również polska ustawa zasadnicza. Obowiązkiem władz publicznych jest poszanowanie i ochrona godności człowieka.

Godność człowieka wpisuje się w katalog praw człowieka. W katalogu tym znalazły się prawo do życia, prawo do poszanowania wolności i godnego traktowania, zakaz niewolnictwa i pracy przymusowej, wolność i bezpieczeństwo osobiste, prawo rzetelnego postępowania krajowego w sprawach karnych, zakaz dyskryminacji w korzystaniu z praw i wolności z jakiejkolwiek przyczyny, i inne. Ochronę tych praw formalnie zapewnia Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności z 4 listopada 1950 roku, faktycznie zaś działalność Europejskiego Trybunału Praw Człowieka.

Jak wspomniałam w poście Łamanie praw człowieka w wymiarze lokalnym, z łamaniem praw człowieka może spotkać się każdy z nas na co dzień, a jego przejawy mogą mieć zupełnie inny charakter niż te, które pojawiają się na pierwszych stronach krajowych i zagranicznych gazet. Gdy  pojawią się takie zachowania, które noszą cechy łamania praw człowieka, obowiązkiem władz publicznych jest odpowiednie zareagowanie. Dlaczego użyłam słowa odpowiednie? Dlatego, że nie wystarczy podjąć jakichś tam czynności (takich na odczepnego), które w najmniejszym stopniu nie załatwiają sprawy, a potem krzyczeć, że „my to przecież reagowaliśmy”. Nie. Takie działanie to pozorna ochrona praw człowieka. A nie o pozory przecież chodzi.

Joanna Orda

Jest czas na pracę, jest czas na odpoczynek

Światowy Dzień Książki i Praw Autorskich

Światowy Dzień Ziemi

Kolejna sprawa cywilna, kolejne doświadczenia

Właśnie zdobywam kolejne doświadczenia w prowadzeniu spraw cywilnych przed Sądem. Tym razem reprezentuję stronę walczącą o swoją godność i cześć. Karnista jako cywilista, to ciekawe doświadczenie. Proces cywilny ma nieco inną specyfikę niż proces karny. Z każdej kolejnej rozprawy wynoszę nowe, cenne nauki, które pozwalają mi stawać się coraz lepszą w tym, co robię.

Spacer w deszczu

fot. Joanna Orda

To był niezapomniany, wiosenny spacer. Pogoda dała prawdziwy pokaz swoich możliwości, zaskakując niebywałą zmiennością. Było i słońce, i deszcz, i burza, i wiatr, i grad. Wszystko na zmianę. Była i tęcza, mieniąca się feerią barw na tle nieba. Niezwykły widok.

BO ON NIC NIE MOŻE

Od jakiegoś czasu obserwuję mechanizm, który obrazowo można opisać tak:

Przestępca staje przed ofiarą i mówi:

„Ja mogę cię okładać do woli, ale tobie nie wolno zareagować. Nie wolno ci się bronić. Masz stać posłusznie i pozwolić się bić. A potem grzecznie podziękować”.

Gdy ofiara odważy się zaprotestować i podjąć obronę, usłyszy że utrudnia życie sprawcy. Bo on nie może jej bezkarnie bić. Nie może jej tresować. Nie może jej podporządkować. Nie może jej uzależnić od swojej woli. Sprawca podnosi lament, że zachowanie ofiary jest naganne – jakże ona śmiała się bronić przed agresją?! Wpada w histerię.

Tak, jak w większości tego typu przypadków, sprawca ma słabą psychikę. Nie radzi sobie z sytuacją, w której ofiara mówi: „Stop przemocy”. Ponieważ samodzielnie nie jest w stanie podjąć zamierzonego przez siebie działania, potrzebuje grupy wsparcia. W popłochu szuka popleczników i pomocników, którzy mają go wesprzeć i grupowo zmusić ofiarę do uległości. Wywrzeć na nią presję i odebrać wolę walki. Pozbawić godności. Żeby on mógł dalej się nad nią pastwić. Żeby mógł poczuć, że coś może. Choć tak naprawdę nic nie może.

Joanna Orda

RADOSNYCH ŚWIĄT!

MORSKIE OPOWIEŚCI

„ … wszystkie morskie opowieści,

gdzie chłód, tropiki, przygody i szkwały,

krwawi korsarze i ukryte skarby,

błędny kurs, statek i wyspa się mieści … ”

To fragment wiersza, będącego swoistym wstępem do książki o piratach „Wyspa Skarbów” Roberta Louisa Stevensona z 1883 roku. Ta przygodowa powieść stała się źródłem wielu z funkcjonujących po dzisiejszy dzień mitów o piratach.

Piractwo to inaczej rozbój morski. Zgodnie z Konwencją o morzu pełnym piractwem jest wszelki nielegalny akt gwałtu, zatrzymania lub wszelki rabunek dokonany dla celów osobistych przez załogę lub pasażerów prywatnego statku lub samolotu i skierowany: a) na morzu pełnym przeciwko innemu statkowi lub samolotowi albo przeciwko osobom lub mieniu na pokładzie takiego statku lub samolotu, b) przeciwko statkowi, samolotowi, osobom lub mieniu w miejscu nie podlegającym jurysdykcji żadnego państwa; wszelkie akty dobrowolnego uczestnictwa w korzystaniu ze statku lub samolotu, o ile ten, który ich dokonuje, ma świadomość faktów, nadających temu statkowi lub samolotowi charakter piracki oraz wszelka akcja mająca na celu podżeganie do popełnienia wymienionych powyżej czynów albo świadomie podjęta w celu ich ułatwienia. Unormowanie to dotyczy statków prywatnych. Zrównane z aktami popełnionymi przez statek prywatny zostały akty piractwa dokonane przez okręt wojenny lub statek albo samolot państwowy, który opanowała zbuntowana załoga.

Konwencja o morzu pełnym została sporządzona w Genewie w 1958 roku. Weszła w życie w 1962 roku i jest aktem obowiązującym. Tak samo, jak Konwencja o morzu pełnym, piractwo ujmuje Konwencja Narodów Zjednoczonych o prawie morza, która została podpisana w 1982 roku w Montego Bay.

Przepisy karne różnych państw podchodzą do zagadnienia piractwa w różny sposób. W polskich przepisach karnych znalazł się artykuł, uznający za przestępstwo uzbrajanie lub przysposabianie statku morskiego do dokonania na morzu rabunku oraz przyjmowanie służby na takim statku. Sprawca podlega karze pozbawienia wolności od roku do 10 lat. Jest to przestępstwo przeciwko bezpieczeństwu powszechnemu.

Piractwo morskie istniało od najdawniejszych czasów i zapewne pojawiło się równocześnie z komunikacją morską. Wzmianki o piratach można znaleźć już w starożytnych zapisach. Rozkwit piractwa przypada na XVI/XVII wiek i to ten okres jest najchętniej przedstawiany w książkach i filmach. Nazywany jest często „złotym wiekiem piractwa”. Choć najbardziej znane w kulturze masowej jest piractwo karaibskie, do rozbojów morskich dochodziło także w innych częściach świata.

Joanna Orda

cytat fragmentu wiersza z "Wyspy Skarbów" R.L.Stevensona, Wolne Lektury.

NAPAD NA POCIĄG

Pociąg wyładowany po brzegi pieniędzmi, luki w zabezpieczeniach i sprzyjające okoliczności – to marzenie każdego rabusia. Dla większości pozostaje ono w sferze wyobraźni. Jednak nie w przypadku grupy doświadczonych złodziei z Wielkiej Brytanii, których precyzyjnie przygotowany napad stał się jednym z największych w historii. W sierpniu 1963 roku obrabowali pociąg pocztowy pomiędzy Glasgow a Londynem. Ich łupem padło 2,63 mln funtów. Napad przeprowadzili szybko, cicho i sprawnie. Każdy z grupy piętnastu mężczyzn miał do wykonania zadanie zgodne z jego złodziejską specjalizacją. Wszystko skrupulatnie zaplanowali. Pociąg został zatrzymany pięć po trzeciej, a już dwadzieścia po trzeciej trzy ciężarówki załadowane były workami z pieniędzmi. Do historii przeszli jako złodzieje-dżentelmeni.

Napad na pociąg pocztowy stał się inspiracją dla filmu The Great Train Robbery z 2013 roku i Dżentelmeni podliczają kasę z 1965 roku. Uważany jest za jeden z najzuchwalszych w historii.

Historia napadu na pociąg pocztowy nie zakończyła się z chwilą jego dokonania. Pościg za złodziejami był nie mniej spektakularny. Obfitował w nagłe zwroty akcji i fałszywe tropy. Nie obyło się też bez ucieczki z więzienia i zaszycia się w ciepłym kraju (w tym przypadku była to Brazylia).

Napad rabunkowy na pociąg jest poważnym przestępstwem kryminalnym, zagrożonym wieloletnią karą pozbawienia wolności. Większość sprawców napadu z 1963 roku została prędzej czy później ujęta, a zrabowane pieniądze nie przyniosły im szczęścia.

Joanna Orda

Światowy Dzień Śniegu

Kiedy wybucha wojna?

Jak głosi znane anglosaskie powiedzenie, pokój wynika nie z braku konfliktu, lecz z możliwości jego przezwyciężenia. Gdy takiej możliwości nie ma, wybucha wojna.

GRANICE WOLNOŚCI

Żyjemy w wolnym kraju i jesteśmy wolnymi ludźmi. Czy to oznacza, że możemy uczynić absolutnie wszystko, bez żadnych ograniczeń? Oczywiście, że nie. Wolność jednego człowieka kończy się tam, gdzie zaczyna się wolność drugiego. Wolność tego drugiego człowieka kończy się tam, gdzie zaczyna się wolność pierwszego. Nie możemy wkraczać w sferę wolności innego człowieka, tak samo jak ten człowiek nie może wkraczać w sferę naszej wolności. Na tym w zasadzie opiera się koncepcja wolności w demokratycznym państwie. Prawo określa granice wolności i daje gwarancje ich nienaruszalności po to, żeby każdy obywatel mógł czuć się bezpiecznie. Sztuką jest tak żyć w społeczeństwie, żeby wzajemnie szanować swoje wolności.

Joanna Orda