Każdemu z nas zdarzyło się zapewne obejrzeć pełen napięcia dramat sądowy, w którym uparty adwokat, spędziwszy kilka nieprzespanych nocy nad grubymi tomami prawniczych ksiąg, odnajduje dawno zapomniany precedens, powołuje się na niego w sądzie i tym samym wygrywa sprawę.
Są to filmy, które przedstawiają procesy sądowe w krajach, w których obowiązuje system prawa precedensowego. W systemie tym zastosowanie ma łacińska zasada stare decisis et non quieta movere (pozostań przy podjętej decyzji). Sądy, rozpoznając sprawy, są związane wcześniejszymi decyzjami sądów. Założeniem takiego systemu jest pewność prawa i przewidywalność rozstrzygnięć sądowych. Precedens uważany jest za jedno ze źródeł prawa, obok regulacji ustawowych. Niezwykle trudno jest przełamać precedens. Jest to możliwe, wymaga jednak szczegółowego uzasadnienia, dlaczego rozpoznawana sprawa jest inna.
Polska nie leży w kręgu systemu prawa precedensowego, lecz kontynentalnego. Obowiązujące jest prawo stanowione. Prawo tworzą powołane do tego organy prawodawcze.
Joanna Orda
