wtorek, 27 stycznia 2015

Katalog kar zasadniczych w kodeksie karnym z 1969 roku

Kodeks karny z 1969 r. wymieniał kilka rodzajów kar zasadniczych, tj. karę śmierci, 25 lat pozbawienia wolności, pozbawienie wolności, ograniczenie wolności i grzywnę.

Katalog kar zasadniczych w kodeksie karnym z 1969 roku
Kara śmierci była karą o charakterze wyjątkowym. Przewidziano ją za najcięższe zbrodnie przeciwko podstawowym interesom PRL, życiu i zdrowiu oraz zasadom dyscypliny wojskowej. Do zbrodni tych należały: zdrada Ojczyzny (art. 122 kk), działalność w porozumieniu z innymi osobami, zmierzająca do celu wrogiego względem PRL (art. 123 kk), udział w obcym wywiadzie lub udzielenie wiadomości obcemu wywiadowi, działając na jego rzecz (art. 124 par. 1 kk), akt terrorystyczny (art. 126 par. 1 kk), dywersja i sabotaż (art. 127 par. 1 i par. 2 kk), organizowanie lub kierowanie zagarnięciem mienia wielkiej wartości (art. 134 par. 2 kk), zabójstwo (art. 148 par. 1 kk), rozbój z bronią (art. 210 par. 2 kk), dopuszczenie się w sytuacji bojowej niewykonania lub odmowy wykonania rozkazu albo wykonania rozkazu niezgodnie z jego treścią (art. 310 kk). Kara śmierci występowała jako jedna z ewentualności, obok innych kar. Za przestępstwo zagrożone tylko karą śmierci można było orzec karę 25 lat pozbawienia wolności. Kodeks karny z 1969 r. wyłączał możliwość zastosowania kary śmierci do osoby, która w chwili czynu nie ukończyła 18 lat oraz do kobiety ciężarnej. Karę śmierci wykonywało się tylko wtedy, gdy Rada Państwa nie skorzystała z prawa łaski. Wykonywało się ją przez powieszenie, wobec żołnierzy przez rozstrzelanie.

Karę 25 lat pozbawienia wolności można było orzec za przestępstwo zagrożone karą śmierci oraz w innych wypadkach przewidzianych w ustawie. Była to kara rodzajowo inna niż zwykła kara pozbawienia wolności.

Kara pozbawienia wolności trwała najmniej 3 miesiące, najwyżej 15 lat. Poniżej roku wymierzało się ją w miesiącach, zaś powyżej roku w latach i miesiącach.

Kara ograniczenia wolności trwała najmniej 3 miesiące, najwyżej 2 lata. W czasie odbywania tej kary skazany nie mógł bez zgody sądu zmieniać miejsca stałego pobytu, był obowiązany do wykonywania pracy wskazanej przez sąd, pozbawiony prawa sprawowania funkcji w organizacjach społecznych oraz miał obowiązek udzielania wyjaśnień, dotyczących przebiegu odbywania kary. Obowiązek wykonywania pracy wskazanej przez sąd polegał na wykonywaniu nieodpłatnej, dozorowanej pracy na cele publiczne w wymiarze od 20 do 50 godzin miesięcznie. Zamiast obowiązku wykonywania nieodpłatnej, dozorowanej pracy na cele publiczne, sąd mógł:
1. orzec potrącenie od 10 do 25% wynagrodzenia za pracę na rzecz Skarbu Państwa albo na cel społeczny wskazany przez sąd, jeżeli sprawca był zatrudniony w uspołecznionym zakładzie pracy;
2. skierować sprawcę do odpowiedniego uspołecznionego zakładu pracy w celu wykonywania tam pracy, jeżeli nie pozostawał on w stosunku zatrudnienia i przemawiały za tym względy wychowawcze.
Sąd mógł też, wymierzając karę ograniczenia wolności, zobowiązać skazanego do naprawienia w całości albo w części szkody wyrządzonej przestępstwem i do przeproszenia pokrzywdzonego.

Grzywna występowała w kodeksie karnym z 1969 r. jako kara samodzielna oraz jako kara orzeczona obok pozbawienia wolności. Grzywnę - jako samodzielną karę - wymierzało się w wysokości od 500 do 25000 złotych. Grzywnę orzeczoną obok kary pozbawienia wolności wymierzało się od 500 do 1000000 złotych; sąd obligatoryjnie orzekał taką grzywnę, jeżeli sprawca działał w celu osiągnięcia korzyści majątkowej oraz w innych wypadkach wskazanych w ustawie. Sąd mógł orzec grzywnę obok kary pozbawienia wolności, skazując za przestępstwo umyślne, jeżeli sprawca wyrządził szkodę w mieniu społecznym.

Na wypadek nieuiszczenia w terminie grzywny przekraczającej 1000 złotych, sąd wymierzał zastępczą karę pozbawienia wolności, przyjmując jeden dzień pozbawienia wolności za równoważny grzywnie od 50 do 150 złotych. Kara zastępcza nie mogła przekraczać 3 lat pozbawienia wolności oraz górnej granicy kary pozbawienia wolności, przewidzianej za dane przestępstwo. Wymierzało się ją w latach, miesiącach i dniach.
Joanna Orda
Autor: o