PRAWO NAKAZUJE

Znana maksyma lex iubeat non disputet głosi, że prawo nakazuje, a nie dyskutuje. Jest ona jasna. Prawo nie poddaje tematu pod dyskusję. Nie polemizuje ze stanowiskiem adresata. Nie rozpoczyna debaty. Nie zezwala na dywagacje. Prawo narzuca konkretne zachowanie w konkretnej sytuacji.

Tu nie ma dowolności. Prawo nie pozostawia kwestii swojego obowiązywania do swobodnego uznania. Jeśli ktoś nie podporządkuje się prawu, musi liczyć się z sankcjami.

Joanna Orda

LETNI WIECZÓR

MAŁY KODEKS KARNY

Dekret z dnia 13 czerwca 1946 roku o przestępstwach szczególnie niebezpiecznych w okresie odbudowy Państwa

Dekret z dnia 13 czerwca 1946 roku o przestępstwach szczególnie niebezpiecznych w okresie odbudowy Państwa nazywany jest małym kodeksem karnym. Został on wydany na podstawie ustawy z dnia 3 stycznia 1945 roku o trybie wydawania dekretów z mocą ustawy.

Zgodnie z art 68 dekretu na czas trwania jego mocy obowiązującej zawieszona została moc prawna przepisów kodeksu karnego z 1932 roku (tzw. kodeksu Makarewicza) w zakresie unormowanym w dekrecie, które to przepisy obowiązywały przed wejściem w życie dekretu z dnia 16 listopada 1945 roku o przestępstwach szczególnie niebezpiecznych w okresie odbudowy Państwa. Jednocześnie z dniem wejścia w życie dekretu z dnia 13 czerwca 1946 roku o przestępstwach szczególnie niebezpiecznych w okresie odbudowy Państwa stracił moc obowiązującą dekret z dnia 16 listopada 1945 roku o przestępstwach szczególnie niebezpiecznych w okresie odbudowy Państwa.

Mały kodeks karny z 1946 roku składał się z 7 rozdziałów i 72 artykułów.

Rozdział I wyszczególniał przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu publicznemu. Do przestępstw tych należały między innymi: gwałtowny zamach na jednostkę polskich lub sprzymierzonych sił zbrojnych; akty sabotażu; wyrabianie, gromadzenie lub przechowywanie bez zezwolenia broni palnej, amunicji, materiałów lub przyrządów wybuchowych albo innych przedmiotów mogących sprowadzić niebezpieczeństwo powszechne, porozumienie z osobą działającą w interesie innego rządu lub obcej organizacji w celu działania na szkodę państwa polskiego, jak również przyjmowanie od takiej osoby w związku z działalnością na szkodę państwa polskiego dla siebie albo innej osoby korzyści majątkowej lub osobistej albo jej obietnicy lub żądanie takiej korzyści;  gromadzenie lub przekazywanie wiadomości, dokumentów lub innych przedmiotów, stanowiących tajemnicę państwową lub wojskową, na szkodę państwa polskiego; wprowadzanie w błąd władzy polskiej przez udzielenie jej fałszywych wiadomości lub dostarczenie podrobionych lub przerobionych dokumentów lub innych przedmiotów, mających znaczenie dla bezpieczeństwa państwa polskiego; publiczne rozpowszechnianie wiadomości, dokumentów lub innych danych, dotyczących obrony państwa lub jego sił zbrojnych, których rozpowszechnianie może zagrażać interesom obrony państwa albo co do których wydany został zakaz rozpowszechniania; publiczne namawianie do czynów, skierowanych przeciwko jedności sojuszniczej państwa polskiego z państwem sprzymierzonym; podrabianie lub przerabianie pieniądza (polskiego lub obcego), usuwanie oznaki jego umorzenia albo puszczanie takiego pieniądza w obieg.

Rozdział II wyszczególniał przestępstwa przeciwko porządkowi publicznemu. Znalazły się wśród nich między innymi: rozpowszechnianie fałszywych wiadomości, mogących wyrządzić istotną szkodę interesom państwa lub obniżyć powagę jego naczelnych organów; publiczne lżenie, wyszydzanie lub poniżanie ustroju państwa, pochwalanie faszyzmu, jakiejkolwiek jego odmiany lub zbrodni faszystowskich oraz publiczne nawoływanie do ich popełnienia lub wprowadzenia w Polsce instytucji o celach faszystowskich; publiczne nawoływanie do waśni narodowościowych, wyznaniowych lub rasowych albo ich pochwalanie.

W rozdziale III znalazły się przestępstwa przeciwko interesom gospodarczym państwa, takie jak: obniżanie poziomu wytwórczości ze szkodą dla interesu społecznego w zakładach państwowych lub samorządowych; działanie na szkodę interesu publicznego w zakresie planowego rozdziału towarów między ludność przez niedopełnienie zleconych mu czynności albo przez rozporządzenie towarami niezgodnie ze zleceniem lub obowiązującymi przepisami; wykraczanie przeciwko zakazowi wywozu mienia ruchomego z obszaru Ziem Odzyskanych, i inne.

Dekret zawierał również przepisy szczególne oraz przepisy o postępowaniu.

Za popełnione przestępstwa dekret przewidywał kary aresztu, więzienia, dożywotniego więzienia i karę śmierci. Jako karę dodatkową w przypadku skazania na karę śmierci lub dożywotniego więzienia, a także w razie skazania za określone przestępstwa, sąd obligatoryjnie orzekał przepadek całego majątku skazanego. W przypadku skazania na karę więzienia sąd mógł orzec  przepadek całego majątku skazanego lub określonego przedmiotu majątkowego oraz utratę praw publicznych i obywatelskich praw honorowych.

Dekret z dnia 13 czerwca 1946 roku o przestępstwach szczególnie niebezpiecznych w okresie odbudowy Państwa wszedł w życie 12 lipca 1946 roku. Uchylony został 1 stycznia 1970 roku. Obowiązywał 24 lata.

Joanna Orda

Podobny post:

Kodeksy karne na ziemiach polskich od 1918 roku do dziś

OCHRONA PRZYRODY

fot. Joanna Orda

Ten pasikonik był bardzo przyjazny. Wcale się nie speszył na widok aparatu fotograficznego. Można było odnieść wrażenie, że przypatruje mu się z zaciekawieniem.

Pasikoniki, podobnie jak i inne stworzenia, są częścią szeroko pojętej przyrody, która jest chroniona ustawowo.

Zgodnie z zapisami ustawowymi ochroną przyrody jest zachowanie, zrównoważone użytkowanie oraz odnawianie zasobów, tworów i składników przyrody, tj. dziko występujących roślin, zwierząt i grzybów; roślin, zwierząt i grzybów objętych ochroną gatunkową; zwierząt prowadzących wędrowny tryb życia; siedlisk przyrodniczych; siedlisk zagrożonych wyginięciem, rzadkich i chronionych gatunków roślin, zwierząt i grzybów; tworów przyrody żywej i nieożywionej oraz kopalnych szczątków roślin i zwierząt; krajobrazu; zieleni w miastach i wsiach; zadrzewień. Wśród celów ochrony przyrody wymienia się utrzymanie procesów ekologicznych i stabilności ekosystemów; zachowanie różnorodności biologicznej; zachowanie dziedzictwa geologicznego i paleontologicznego;  zapewnienie ciągłości istnienia gatunków roślin, zwierząt i grzybów, wraz z ich siedliskami, przez ich utrzymywanie lub przywracanie do właściwego stanu ochrony; ochronę walorów krajobrazowych, zieleni w miastach i wsiach oraz zadrzewień; utrzymywanie lub przywracanie do właściwego stanu ochrony siedlisk przyrodniczych, a także pozostałych zasobów, tworów i składników przyrody; kształtowanie właściwych postaw człowieka wobec przyrody przez edukację, informowanie i promocję w dziedzinie ochrony przyrody. Do form ochrony przyrody zalicza się: parki narodowe; rezerwaty przyrody; parki krajobrazowe; obszary chronionego krajobrazu; obszary Natura 2000; pomniki przyrody; stanowiska dokumentacyjne; użytki ekologiczne; zespoły przyrodniczo-krajobrazowe; ochronę gatunkową roślin, zwierząt i grzybów. Możliwe jest także wyznaczanie przygranicznych obszarów, które są istotne z uwagi na walory przyrodnicze. Obszary takie mogą być wyznaczane w porozumieniu z sąsiednimi państwami w celu ich wspólnej ochrony.

Joanna Orda

źródło: Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody