Kary zasadnicze w kodeksie karnym z 1932 roku

Katalog kar zasadniczych, zawarty w kodeksie karnym z 1932 r., wymieniał cztery rodzaje kar. Były to: kara śmierci, więzienie, areszt i grzywna.

Kara śmierci przewidziana była za zbrodnię stanu (art. 93 par. 1 kk i art. 94 par. 1 kk), udział w działaniach wojennych przeciwko Państwu Polskiemu (art. 101 kk), partyzantkę (art. 102 kk), zabójstwo (art. 225 par. 1 kk). Możliwość jej orzeczenia zawsze była tylko jedną z alternatyw. Szersze zastosowanie kary śmierci przewidywała instytucja sądów doraźnych. Karę śmierci można było wykonać dopiero po decyzji Prezydenta Rzeczypospolitej o nieskorzystaniu z prawa łaski. Wykonywało się ją przez powieszenie, w miejscu zamkniętym, niepublicznie (por. J. Makarewicz, Kodeks karny z komentarzem, Lwów 1932). Była to kara o najwyższym stopniu dolegliwości, mająca charakter wyjątkowy.

Kolejną karą zasadniczą, przewidzianą w kodeksie karnym z 1932 r., była kara więzienia. Trwała ona najmniej 6 miesięcy, najwyżej 15 lat, jeżeli ustawa nie przewidywała więzienia dożywotniego. Karę więzienia wymierzano w miesiącach i latach. Więzień miał obowiązek pracy zgodnie ze wskazaniami zarządu zakładu karnego. Mógł zostać skierowany do pracy poza zakładem.

Mniejszy stopień dolegliwości niż kara więzienia posiadała kara aresztu. Kara ta trwała najmniej tydzień, najwyżej 5 lat. Wymierzano ją w tygodniach, miesiącach i latach. Aresztant miał obowiązek pracować. Pracę mógł wybrać samodzielnie. Jeżeli wybrana przez niego praca naruszała wewnętrzny porządek zakładu lub aresztant nie chciał zająć się żadną pracą, zarząd zakładu wyznaczał mu odpowiednią pracę.

Grzywna stanowi dolegliwość o charakterze ekonomicznym. Zgodnie z kodeksem karnym z 1932 r. można było ją wymierzyć w wysokości od 5 złotych do 200.000 złotych. Jeżeli przestępstwo zostało popełnione z chęci zysku, sąd obok kary pozbawienia wolności, przewidzianej w ustawie, wymierzał grzywnę, chyba że skazanie na grzywnę nie było celowe. Grzywny wpływały do Skarbu Państwa na potrzeby zakładów karnych, poprawczych i zabezpieczających. W razie nieściągalności grzywny lub w razie gdyby jej ściągnięcie narażało skazanego na ruinę majątkową, sąd nakazywał wykonywanie pracy na rachunek grzywny. Sąd zezwalał na wykonywanie pracy na wolności albo nakazywał wykonywanie jej w domu pracy przymusowej.

Gdyby wykonywanie pracy przez skazanego było niemożliwe lub gdyby skazany uporczywie się wzdragał wykonywać pracę, sąd zamieniał pracę na areszt, przyjmując dzień aresztu za równoważnik grzywny od 5 do 50 złotych. Jeżeli grzywnę wymierzono obok kary więzienia, to sąd zamieniał grzywnę na więzienie, przyjmując dzień więzienia za równoważnik grzywny od 10 do 100 złotych. Najniższy wymiar kary zastępczej wynosił jeden dzień aresztu lub więzienia, zaś najwyższy 3 lata aresztu lub 2 lata więzienia. Kara zastępcza nie mogła przekraczać najwyższego wymiaru kary pozbawienia wolności, przewidzianego dla danego przestępstwa. Sąd mógł zaniechać wykonania kary zastępczej, jeśli skazany był niezdolny do pracy.

Skazany mógł się uwolnić od pracy na rachunek grzywny lub od zastępczej kary pozbawienia wolności w każdym czasie poprzez złożenie kwoty pieniężnej, pozostającej jeszcze do uiszczenia. W przypadku częściowego uiszczenia grzywny, wyznaczona praca lub kara zastępcza ulegała stosunkowemu zmniejszeniu.

Reasumując, kodeks karny z 1932 r. zawierał katalog kar zasadniczych, godzących w takie dobra skazanego jak życie, wolność i zasoby majątkowe.

Joanna Orda

Źródła: 1. Kodeks karny z 1932 r. (Dz. U. 1932 nr 60 poz. 571); 2. J. Makarewicz, Kodeks karny z komentarzem, Lwów  1932.


Podobne posty:
Katalog kar zasadniczych w kodeksie karnym z 1969 roku
Austriacki kodeks karny z 27 maja 1852 roku