Wiosenny pejzaż

fot. Joanna Orda

Pierwsza polska konstytucja

Ustawa Rządowa z dnia 3-go maja 1791 roku

Nowoczesna, przejrzysta systematyka. Jasne określenie zasad ustrojowych państwa. Demokratyczny tryb uchwalenia podczas obrad sejmowych. Stojąca na wysokim poziomie legislacyjnym Ustawa Rządowa z dnia 3-go maja 1791 roku była nie tylko pierwszą polską konstytucją, lecz również pierwszą europejską konstytucją i drugą konstytucją na świecie.

Oryginalne zachowane do dziś teksty Ustawy Rządowej z 1791 roku sporządzone w języku polskim znajdują się w Archiwum Głównym Akt Dawnych w Warszawie. Są to trzy unikatowe rękopisy, pochodzące z tzw. Metryki Litewskiej, z Archiwum Publicznego Potockich oraz z Archiwum Sejmu Czteroletniego (czystopis konstytucji).

Więcej na temat Ustawy Rządowej z dnia 3-go maja 1791 roku napisałam tutaj.

Źródło: https://www.agad.gov.pl/wp-content/uploads/2015/03/Konst-3-maja.pdf

Wszystko, co doskonałe

Wszystko, co doskonałe, dojrzewa powoli.

Arthur Schopenhauer

Światowy Dzień Książki i Praw Autorskich

Międzynarodowy Dzień Ziemi

Radosnych Świąt!

Wysłannicy ludzkości

 

Wysłannicy ludzkości – tak określa kosmonautów Układ o zasadach działalności państw w zakresie badań i użytkowania przestrzeni kosmicznej, łącznie z Księżycem i innymi ciałami niebieskimi z 1967 r., tworzący podstawy międzynarodowego prawa kosmicznego. 

Szybki rozwój technologii kosmicznych pozwala na eksplorację przestrzeni kosmicznej w coraz szerszym zakresie. Pociąga to za sobą konieczność pochylenia się nad nieznanymi dotychczas zagadnieniami i problemami prawnymi oraz poszukiwania nowatorskich rozwiązań.

Zasada humanitaryzmu

 

Zasada humanitaryzmu jest jedną z najważniejszych zasad prawa karnego, ugruntowaną tak w prawie krajowym, jak i międzynarodowym. Wyraża ją wprost art. 3 polskiego kodeksu karnego, który stanowi, że „kary oraz inne środki przewidziane w tym kodeksie stosuje się z uwzględnieniem zasad humanitaryzmu, w szczególności z poszanowaniem godności człowieka”. Podobne unormowanie można znaleźć również w polskim kodeksie karnym wykonawczym, który w art. 4 stwierdza, że „kary, środki karne, środki kompensacyjne, przepadek, środki zabezpieczające i środki zapobiegawcze wykonuje się w sposób humanitarny, z poszanowaniem godności ludzkiej skazanego” i dalej że „zakazuje się stosowania tortur lub nieludzkiego albo poniżającego traktowania i karania skazanego”. Zapisy te są zgodne z zapisami zawartymi w ustawie zasadniczej oraz międzynarodowych konwencjach o ochronie praw człowieka i obywatela.

Kodeksy karne z 1969 roku i z 1932 roku nie zawierały zapisów o zasadzie humanitaryzmu. Zawierał go natomiast kodeks karny wykonawczy z 1969 roku, który w art. 7 § 3 stwierdzał, że „kary wykonuje się w sposób humanitarny, z poszanowaniem godności ludzkiej skazanego”.

Kara ma stanowić sprawiedliwą i adekwatną reakcję na popełnione przestępstwo, zaś jej wykonanie odpowiadać standardom przyjętym w demokratycznym państwie prawnym.

Zasada humanitaryzmu wywodzi się z idei, której głównym założeniem jest szacunek dla drugiego człowieka.

Joanna Orda

Dla dobra ogólnego

 

Ktoś kiedyś powiedział, że poprzez czynienie sobie dobra nawzajem przyczyniamy się do dobra ogólnego. Trudno się z tym nie zgodzić. Taka postawa wpisuje się w koncepcję braterstwa, leżącego u podstaw demokratycznego państwa.

Kiedy ktoś działa dla dobra ogólnego, trzeba to docenić. Kiedy realizuje ciekawy projekt, pochwalić. Kiedy coś usprawnia lub unowocześnia, wesprzeć.

Skrytykować można wszystko, zawsze i na tysiąc różnych sposobów. Stworzyć coś konstruktywnego jest znacznie trudniej.

Uważam, że powinno się uszanować czyjąś pracę.

Joanna Orda

Kwitną krokusy

Kwitną krokusy. Mienią się żółcią i fioletem w blasku marcowego słońca, zachwycając swym niezaprzeczalnym pięknem.

fot. Joanna Orda

Światowy Dzień Dzikiej Przyrody

 World Wild Life Day

Kodeks karny wykonawczy z 1969 roku

Kodeks karny wykonawczy z 1969 roku składał się z 2 części (ogólnej i szczególnej). Zakresem obowiązywania obejmował wykonanie orzeczeń w postępowaniu karnym sądowym i postępowaniu w sprawach o wykroczenia.

Organami wykonującymi orzeczenia były: sąd pierwszej instancji, sąd penitencjarny, prezes sądu lub upoważniony sędzia, sędzia penitencjarny, prokurator, administracja zakładu karnego, aresztu śledczego lub innego zakładu przewidzianego w przepisach prawa karnego, urzędy skarbowe, sądowe i administracyjne organy egzekucyjne, uspołeczniony zakład pracy, inne organy uprawnione do wykonywania orzeczeń. Organy te miały obowiązek stosowania środków niezbędnych do bezzwłocznego wykonania orzeczenia.

Skazany miał prawo do korzystania z pomocy obrońcy.  Mógł składać wnioski oraz wnosić zażalenia na postanowienia. Miał obowiązek stosować się do wydanych przez właściwe organy poleceń, zmierzających do wykonania orzeczenia, jednak ograniczenie jego praw nie mogło przekraczać granic, które były niezbędne do prawidłowego wykonania orzeczonej kary lub zastosowanego środka. Kodeks wyrażał zasadę humanitaryzmu i poszanowania godności ludzkiej skazanego.

Postępowanie wykonawcze wszczynało się bezzwłocznie, gdy orzeczenie stało się wykonalne. Sąd i sąd penitencjarny orzekały postanowieniem, a w kwestiach nie wymagających postanowienia prezes sądu lub upoważniony sędzia albo sędzia penitencjarny wydawali zarządzenia. W razie zaistnienia przyczyn wskazanych w kodeksie postępowanie umarzało się lub zawieszało. Nadzór na legalnością i przebiegiem wykonywania kary pozbawienia wolności, kary aresztu, kary aresztu wojskowego i tymczasowego aresztowania sprawowali sędzia penitencjarny i prokurator. Właściwe organy prezydiów rad narodowych były zobligowane udzielać osobom zwolnionym z zakładu karnego pomocy postpenitencjarnej. Zatarcie skazania następowało z mocy prawa lub orzeczenia sądu.

W kodeksie znalazły się regulacje dotyczące kary pozbawienia wolności, tymczasowego aresztowania, kary śmierci, kary ograniczenia wolności, kar majątkowych, nawiązki i kosztów sądowych, pozbawienia praw i zakazów, podania wyroku do publicznej wiadomości, kar stosowanych wyłącznie wobec żołnierzy, środków zabezpieczających, orzeczenia o roszczeniu cywilnym, wyjaśnienia wyrażeń ustawowych, przepisów końcowych i przejściowych.

Kodeks karny wykonawczy z 1969 roku został zastąpiony obecnie obowiązującym kodeksem karnym wykonawczym z 1997 roku.

Joanna Orda

Prawo traktatów

Traktaty zawierane były od najdawniejszych czasów. Wraz z ukonstytuowaniem się pierwszych suwerennych państw rozwijały się normy, regulujące wzajemne relacje pomiędzy nimi.

Co do zasady, w zakresie zawierania traktatów stosowane były reguły postępowania ustalone zwyczajowo. Zmieniło się to wraz z przyjęciem Konwencji wiedeńskiej o prawie traktatów z dnia 23 maja 1969 r. Oryginał konwencji złożony został u Sekretarza Generalnego Narodów Zjednoczonych. Teksty w językach angielskim, chińskim, francuskim, hiszpańskim i rosyjskim są jednakowo autentyczne. Konwencja składa się z 8 części podzielonych na działy i 85 artykułów.

Konwencja wiedeńska ma zastosowanie do traktatów rozumianych jako porozumienie między państwami, zawarte w formie pisemnej i regulowane przez prawo międzynarodowe, a także do traktatów konstytuujących organizacje międzynarodowe i przyjętych w ramach organizacji międzynarodowej. Nie ma natomiast zastosowania do traktatów między państwami a innymi podmiotami prawa międzynarodowego, do traktatów między innymi podmiotami prawa międzynarodowego, ani do traktatów zawartych w formie innej niż pisemna.

Konwencja stwierdza, że zdolność do zawierania traktatów posiada każde państwo. Zasadą jest, że przyjęcie tekstu traktatu następuje w wyniku zgody wszystkich państw uczestniczących w jego opracowaniu. Wyjątek stanowi sytuacja, w której przyjęcie tekstu traktatu odbywa się na konferencji międzynarodowej. Wtedy przyjmuje się tekst traktatu w drodze głosowania większością dwóch trzecich państw obecnych i biorących udział w głosowaniu, chyba że taką samą większością postanowią one zastosować inną regułę. Zgoda na związanie się traktatem może być wyrażona przez podpisanie, wymianę dokumentów stanowiących traktat, ratyfikację, przyjęcie lub zatwierdzenie, przystąpienie – forma uzależniona jest przede wszystkim od woli układających  się stron. Konwencja reguluje takie kwestie jak przestrzeganie, stosowanie i interpretacja traktatów, wnoszenie poprawek i modyfikacji, czy nieważność, wygaśnięcie i zawieszenie działania traktatów.

Jak wskazano powyżej, traktat jest porozumieniem między państwami, do zawarcia którego wymagana jest zgoda układających się stron. Wypracowanie kompromisu nie zawsze jest łatwe. W zależności od materii, której ma dotyczyć, może wymagać długich i skomplikowanych negocjacji. Jak głosi jednak łacinska sentencja ubi concordia, ibi victoria, gdzie zgoda, tam zwycięstwo.

Joanna Orda

Źródło: Konwencja wiedeńska o prawie traktatów sporządzona w Wiedniu dnia 23 maja 1969 roku

Współpraca międzynarodowa

Stanie na straży międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa, ochrona praw człowieka i podstawowych wolności, umacnianie współpracy politycznej, gospodarczej i kulturalnej. To najważniejsze cele największych organizacji międzynarodowych. Jedną z takich organizacji o zasięgu globalnym, skupiającą obecnie większość państw świata, jest Organizacja Narodów Zjednoczonych (United Nations).

Na Konferencji Narodów Zjednoczonych w 1945 roku podpisana została Karta Narodów Zjednoczonych, ustanawiająca Organizację Narodów Zjednoczonych (United Nations). Karta składa się z preambuły, 19 rozdziałów i 111 artykułów. Teksty sporządzone w językach chińskim, francuskim, rosyjskim, angielskim i hiszpańskim są jednakowo autentyczne. Podpis pod oryginalnym tekstem Karty złożył w imieniu Polski, jako jednego z członków założycieli, W. Rzymowski. Celami organizacji są, między innymi, utrzymanie międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa, rozwijanie przyjaznych stosunków pomiędzy narodami, rozwiązywanie problemów międzynarodowych o charakterze gospodarczym, społecznym, kulturalnym lub humanitarnym, popieranie praw człowieka.

Na przestrzeni dziejów współpraca międzynarodowa przybierała różne formy i miała różne cele. Nie można zaprzeczyć, że w pewnym stopniu wpłynęła na prawo poszczególnych państw.

Joanna Orda

Źródło: https://www.unic.un.org.pl