Napad na bank

Któż nie słyszał o spektakularnych napadach na banki i łupach o wartości milionów dolarów? Dokonania niektórych złodziei obrosły legendą, a ich nazwiska weszły do kultury masowej, głównie z powodu dobrze zrealizowanych filmów z wartką akcją i gwiazdorską obsadą. Butch Cassidy, Sundance Kid, Bonnie i Clyde ... . Lista jest długa. W filmach często ubarwia się życie głównych bohaterów, a do ich czynów dopisuje się jakąś ideologię. Przez to stają się ciekawsi dla widzów, jednocześnie tracąc na autentyczności.

W rzeczywistości napad na bank jest poważnym przestępstwem, zagrożonym karą wieloletniego pozbawienia wolności. Na gruncie polskiego prawa karnego stanowi przestępstwo rozboju. Na zachowanie sprawcy składa się kradzież, dokonana w określony sposób, który może polegać na użyciu przemocy wobec osoby lub groźbie jej natychmiastowego użycia, jak również na doprowadzeniu człowieka do stanu nieprzytomności lub bezbronności. Czyn ten zagrożony jest karą pozbawienia wolności od lat 2 do 12. W wypadku mniejszej wagi sprawca rozboju w typie podstawowym podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat.

Napad na bank najczęściej dokonywany jest z bronią w ręku. Posłużenie się przez sprawcę bronią palną, nożem lub innym podobnie niebezpiecznym przedmiotem lub środkiem obezwładniającym (np. gazem) wypełnia znamiona typu kwalifikowanego rozboju, podobnie jak działanie w inny sposób bezpośrednio zagrażający życiu lub wspólnie z inną osobą, która posługuje się taką bronią, przedmiotem, środkiem lub sposobem. Typ kwalifikowany rozboju zagrożony jest karą pozbawienia wolności na czas nie krótszy od 3 lat. Natomiast zabicie człowieka w związku z rozbojem jest zbrodnią zabójstwa. Sprawca podlega karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od 12 lat, karze 25 lat pozbawienia wolności albo karze dożywotniego pozbawienia wolności.

Napad na bank jest przestępstwem kryminalnym, które z reguły jest wcześniej zaplanowane i zorganizowane, a sprawców jest co najmniej dwóch. Niewykluczone jest działanie osób, które pomagają uczestnikom napadu, dostarczając broń, środki transportu, czy też udzielając informacji o zastosowanych w banku zabezpieczeniach, a także osób, które po dokonaniu napadu ukrywają sprawców lub pomagają im opuścić kraj. Zdarza się, że napadów na banki dokonują dobrze zorganizowane, wyspecjalizowane grupy.

Jakkolwiek napady na banki działają na wyobraźnię twórców, są poważnymi, brutalnymi przestępstwami, nie mającymi nic wspólnego z literackim romantyzmem.

Joanna Orda

fot. TBIT

Poplecznictwo

Utrudnianie lub udaremnianie postępowania karnego przez pomaganie sprawcy przestępstwa, w tym i przestępstwa skarbowego, w uniknięciu odpowiedzialności karnej jest przestępstwem stypizowanym w art. 239 § 1 kk, tzw. poplecznictwem.

Jest to przestępstwo umyślne, które może być popełnione w zamiarze bezpośrednim lub ewentualnym. Podmiotem poplecznictwa może być każdy człowiek. Zachowanie przestępcze może zostać podjęte przed wszczęciem postępowania oraz w każdym jego stadium. Poplecznictwo jest przestępstwem przeciwko wymiarowi sprawiedliwości. Stanowi zamach na prawidłowe funkcjonowanie jego organów.

Kodeks karny wymienia przykładowe postacie poplecznictwa. Są to ukrywanie sprawcy, zacieranie śladów przestępstwa albo odbywanie za skazanego kary.

Poplecznictwem jest pomoc w ucieczce z miejsca przestępstwa, usunięcie odcisków linii papilarnych z narzędzia, ukrywanie sprawcy poszukiwanego listem gończym, zniszczenie dokumentów obciążających sprawcę, przekazanie nieprawdziwych informacji celem skierowania postępowania na fałszywy trop, ukrycie zawiadomienia o przestępstwie, zaniechanie podjęcia przez funkcjonariusza publicznego czynności śledczych, do których był on zobowiązany, celem dopomożenia sprawcy uniknięcia odpowiedzialności karnej.

Poplecznik pomaga sprawcy, który już popełnił przestępstwo, uniknąć odpowiedzialności karnej. Tym różni się od pomocnika, który ułatwia popełnienie przestępstwa.

Przestępstwo z art. 239 § 1 kk zagrożone jest karą pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat. Karalność czynu wyłączona jest wobec sprawcy, ukrywającego najbliższą osobę (np. małżonka, wstępnego, zstępnego), natomiast w przypadku udzielenia pomocy osobie najbliższej albo działania w obawie przed odpowiedzialnością karną, grożącą sprawcy lub jego najbliższym, sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary, a nawet odstąpić od jej wymierzenia.

Poplecznictwo znane było kodeksowi karnemu z 1969 r. (art. 252 § 1 kk) oraz kodeksowi karnemu z 1932 r. (art. 148 §1 kk). Oba kodeksy opisywały zachowanie przestępcze w podobny sposób jak obecnie obowiązujący kodeks.

Joanna Orda


fot. geralt

Austriacki kodeks karny z 27 maja 1852 roku

Das österreichische Strafgesetz vom 27. Mai 1852

Austriacki kodeks karny z 1852 r. (Strafgesetz über Verbrechen, Vergehen und Uebertretungen) składał się z dwóch części, podzielonych na tzw. główne elementy. Część pierwsza "Erster Theil Von den Verbrechen" składała się z 27 elementów głównych i 232 paragrafów (par. 1 - par. 232), natomiast część druga "Zweiter Theil Von den Vergehen und Uebertretungen" z 14 elementów głównych i 299 paragrafów (par. 233 - par. 532). Kodeks zawierał przepisy ogólne i szczegółowe. Nie zawierał kazuistyki. Miał nowoczesną, jak na owe czasy, systematykę.

Kodeks karny z 1852 r. dzielił przestępstwa na zbrodnie, występki i wykroczenia.

Część pierwsza kodeksu dotyczyła zbrodni. Zawierała między innymi przepisy ogólne o zbrodni, jej karaniu, okolicznościach obciążających i łagodzących oraz ich stosowaniu przy wymierzaniu kary. W par. 57 wymienionych zostało 39 szczególnych rodzajów zbrodni, w tym: zdrada stanu, obraza majestatu i członków cesarskiego domu, zakłócenie spokoju publicznego, powstanie, morderstwo, rozbój, nadużycie władzy, pojedynek, malwersacja, kradzież, itd. Głównymi karami, przewidzianymi za zbrodnie, były kara śmierci (wykonywana przez powieszenie) oraz kara pozbawienia wolności (posiadająca dwa stopnie: więzienie i ciężkie więzienie). Kara pozbawienia wolności mogła być karą dożywotniego pozbawienia wolności lub czasowego pozbawienia wolności. W zasadzie czasowe pozbawienie wolności mogło trwać najkrócej 6 miesięcy, najdłużej 20 lat.

Część druga kodeksu dotyczyła występków i wykroczeń. Podobnie jak część pierwsza zawierała przepisy ogólne, np. o okolicznościach obciążających (par. 263) i łagodzących (par. 264). Występki i wykroczenia podzielone zostały, proporcjonalnie do ich znaczenia, na czyny przeciwko bezpieczeństwu publicznemu, bezpieczeństwu osób oraz moralności publicznej. Rodzaje kar, przewidziane za te czyny, wymieniał par. 240. Należał do nich między innymi areszt. Kodeks rozróżniał areszt pierwszego stopnia i drugiego stopnia oraz areszt domowy. Kara ta mogła trwać najkrócej 24 godziny, a najdłużej 6 miesięcy. Wśród innych wymienionych kar znalazły się kara chłosty (zniesiona w 1876 r.), czy wydalenie z miejsca, kraju lub cesarstwa.

Austriacki kodeks karny z 1852 r. obowiązywał na ziemiach galicyjskich. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918 r. kodeks ten obowiązywał w zakresie prawa karnego materialnego, obok kodeksu karnego Rzeszy Niemieckiej z 1871 r. i rosyjskiego kodeksu karnego z 1903 r., tzw. kodeksu Tagancewa. W 1919 r. Sejm powołał Komisję Kodyfikacyjną. Jej zadaniem było przygotowanie między innymi projektu polskiego kodeksu karnego. Efektem prac Komisji był kodeks karny z 1932 r.

Nie można zaprzeczyć, że austriacka kodyfikacja w pewnym stopniu wpłynęła na polskie ustawodawstwo.

Joanna Orda

Źródło: Das österreichische Strafgesetz vom 27. Mai 1852 als Strafgerichts-Competenz-Tabelle, Wien 1855. Fot. jpeter2

Podobne posty:
Rosyjski kodeks karny z 1903 roku
Niemiecki kodeks karny z 15 maja 1871