Obowiązujący kodeks karny wyszczególnia pięć rodzajów kar. Są to: grzywna, ograniczenie wolności, pozbawienie wolności, 25 lat pozbawienia wolności oraz dożywotnie pozbawienie wolności.
Grzywna jest karą o charakterze ekonomicznym. Może być orzekana samoistnie albo obok kary pozbawienia wolności (jeżeli sprawca dopuścił się czynu w celu osiągnięcia korzyści majątkowej lub gdy korzyść majątkową osiągnął). Wymierza się ją w stawkach dziennych, określając liczbę stawek oraz wysokość jednej stawki. Ustalając stawkę dzienną, sąd bierze pod uwagę dochody sprawcy, jego warunki osobiste, rodzinne, stosunki majątkowe i możliwości zarobkowe. Zagrożenie karą grzywny występuje alternatywnie z zagrożeniem karą pozbawienia wolności lub karą ograniczenia wolności.
Kara ograniczenia wolności trwa najkrócej miesiąc, a najdłużej 12 miesięcy. W czasie odbywania kary ograniczenia wolności skazany nie może bez zgody sądu zmieniać miejsca stałego pobytu, jest obowiązany do wykonywania nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cele społeczne i ma obowiązek udzielania wyjaśnień, dotyczących przebiegu odbywania kary. Wymierzając karę ograniczenia wolności, sąd może zobowiązać skazanego do spełnienia określonych obowiązków.
Kara pozbawienia wolności trwa najkrócej miesiąc, zaś najdłużej 15 lat. Wymierzana jest w latach i miesiącach. Jej celem jest kształtowanie społecznie pożądanej postawy skazanego. Realizacji tego celu służy poddanie skazanego działalności resocjalizacyjnej.
Kara 25 lat pozbawienia wolności jest karą rodzajowo inną niż zwykła kara pozbawienia wolności. Ma przede wszystkim cel izolacyjny.
Karę dożywotniego pozbawienia wolności przewidziano za najcięższe zbrodnie, skierowane przeciwko ludzkości, pokojowi, państwu i życiu człowieka. Kara ta ma cel izolacyjno-eliminacyjny.
Obowiązujący kodeks karny nie zna kary śmierci, w odróżnieniu od kodeksów karnych z 1969 roku oraz 1932 roku.
Joanna Orda
fot. succo
