wtorek, 20 maja 2025

Stały Trybunał Arbitrażowy

Cour permanente d'arbitrage

Stały Trybunał Arbitrażowy

Na mocy Konwencji o pokojowym załatwianiu sporów międzynarodowych z dnia 29 lipca 1899 roku utworzony został Stały Trybunał Arbitrażowy, utrzymany następnie przez Konwencję o pokojowym załatwianiu sporów międzynarodowych z dnia 18 października 1907 roku (zwaną dalej Konwencją). Trybunał ten – dostępny w każdej chwili – jest właściwy we wszystkich przypadkach arbitrażu (chyba że strony zgodzą się na wprowadzenie specjalnej jurysdykcji) i działa wedle procedury określonej w Konwencji (chyba że strony postanowią inaczej).

Jurysdykcja Trybunału może zostać rozciągnięta na spory zaistniałe pomiędzy państwami niebędącymi stronami Konwencji oraz na spory zaistniałe pomiędzy państwami będącymi stronami Konwencji i państwami niebędącymi stronami Konwencji (w warunkach określonych przez regulamin i przy woli stron sporu).

Członkowie Trybunału, wyznaczeni przez strony Konwencji, wpisywani są na listę podawaną do wiadomości wszystkich umawiających się stron. Są to osoby o powszechnie uznanej kompetencji w dziedzinie prawa międzynarodowego, cieszące się najwyższym szacunkiem moralnym i gotowe podjąć się czynności rozjemcy. Przy sprawowaniu swoich funkcji korzystają z przywilejów i immunitetów dyplomatycznych. Kadencja członków Trybunału trwa sześć lat i może zostać odnowiona.

Arbitrzy powołani do ukonstytuowania się Trybunału właściwego do orzecznictwa w danym sporze powinni być wybrani z ogólnej listy jego członków. W przypadku nieukonstytuowania się Trybunału za zgodą stron wdraża się postępowanie określone w Konwencji, mające na celu wyłonienie arbitrów i superarbitra.

Po przeprowadzeniu postępowania rozjemczego Trybunał wydaje wyrok, który rozstrzyga spór ostatecznie i bezapelacyjnie. Ewentualne spory co do interpretacji i wykonania wyroku oddawane są pod rozstrzygnięcie Trybunału, który orzekał (chyba że są odmienne postanowienia).

Siedzibą Trybunału jest Haga. Czynności kancelaryjne, organizacyjne, archiwizacyjne i administracyjne wykonuje Biuro Międzynarodowe.

Joanna Orda

Źródło: Konwencja o pokojowym załatwianiu sporów międzynarodowych z dnia 18 października 1907 roku

sobota, 3 maja 2025

Pierwsza polska konstytucja

Ustawa Rządowa z dnia 3-go maja 1791 roku

Pierwsza polska konstytucja

Nowoczesna, przejrzysta systematyka. Jasne określenie zasad ustrojowych państwa. Demokratyczny tryb uchwalenia podczas obrad sejmowych. Stojąca na wysokim poziomie legislacyjnym Ustawa Rządowa z dnia 3-go maja 1791 roku była nie tylko pierwszą polską konstytucją, lecz również pierwszą europejską konstytucją i drugą konstytucją na świecie.

Oryginalne zachowane do dziś teksty Ustawy Rządowej z 1791 roku sporządzone w języku polskim znajdują się w Archiwum Głównym Akt Dawnych w Warszawie. Są to trzy unikatowe rękopisy, pochodzące z tzw. Metryki Litewskiej, z Archiwum Publicznego Potockich oraz z Archiwum Sejmu Czteroletniego (czystopis konstytucji).

Więcej na temat Ustawy Rządowej z dnia 3-go maja 1791 roku napisałam tutaj.

Źródło: https://www.agad.gov.pl/wp-content/uploads/2015/03/Konst-3-maja.pdf