Na pierwszych miejscach najlepszych ośrodków narciarskich na świecie od lat plasują się francuskie, szwajcarskie i austriackie. Zapierające dech widoki, świetne warunki i wykwalifikowany personel. Tym razem swoją zimową podróż szlakiem konstytucji państw świata rozpoczynam we Francji.
„Le Peuple français …”
Konstytucja Francji (la Constitution du 4 octobre 1958) została uchwalona i przyjęta w drodze referendum w 1958 roku. Składa się z preambuły, artykułu pierwszego i kilkunastu rozdziałów. Preambuła mówi o przywiązaniu przez naród francuski do praw człowieka i zasad suwerenności narodowej, określonych w Deklaracji Praw Człowieka i Obywatela z 1789 roku oraz do praw i obowiązków określonych w Karcie Ochrony Środowiska z 2004 r. Mówi też o przyznaniu terytoriom zamorskim, które wyrażają chęć przyłączenia się do Republiki, nowych instytucji, opartych na ideale wolności, równości i braterstwa i zaprojektowanych z myślą o ich demokratycznej ewolucji.
Francja jest jednolitym państwem konstytucyjnym, świeckim i demokratycznym, o ustroju republikańskim i zdecentralizowanej organizacji. Gwarantuje wszystkim obywatelom równość wobec prawa bez względu na pochodzenie, rasę czy religię oraz poszanowanie wszystkich przekonań. Zapewnia kobietom i mężczyznom równy dostęp do mandatów wyborczych, funkcji wybieralnych, obowiązków zawodowych i społecznych. Naród, do którego należy suwerenność narodowa, sprawuje ją przez swoich przedstawicieli i przez referenda. Władza podzielona jest na ustawodawczą, wykonawczą oraz sądowniczą. Zasadą republiki francuskiej jest „gouvernement du peuple, par le peuple et pour le peuple”, czyli „rząd ludu, przez lud i dla ludu”.
Z Francji podróżuję do Szwajcarii.
„Das Schweizervolk und die Kantone …” - „Le peuple et les cantons suisses ...” - „Il Popolo svizzero e i Cantoni ...” - „Il pievel svizzer ed ils chantuns ...”
Konstytucja Szwajcarii (niem. Bundesverfassung der Schweizerischen Eidgenossenschaft, fr. Constitution fédérale de la Confédération suisse', wł. Costituzione federale della Confederazione Svizzera, retorom. Constituziun federala da la Confederaziun svizra) została uchwalona w 1999 roku. Składa się z Preambuły i sześciu tytułów podzielonych na rozdziały.
Preambuła odnosi się do odpowiedzialności za Stworzenie, dążenia do odnowienia federacji w celu umacniania wolności i demokracji, niepodległości i pokoju w solidarności i otwarcia na świat, chęci przeżycia swojej różnorodności w jedności, z wzajemnym uwzględnieniem i szacunkiem, świadomości wspólnych osiągnięć i odpowiedzialności wobec przyszłych pokoleń, pewności, że wolni są tylko ci, którzy korzystają ze swojej wolności i że siłę ludu mierzy się dobrobytem słabych.
Szwajcarska ustawa zasadnicza gwarantuje prawa podstawowe, prawa obywatelskie i polityczne oraz zobowiązuje federację i kantony do realizacji celów społecznych.
Szwajcaria jest państwem związkowym, o ustroju republikańskim, który tworzą naród szwajcarski i kantony. Federacja wykonuje zadania, które przekazuje jej konstytucja federalna i które wymagają jednolitej regulacji. Władza podzielona jest na ustawodawczą, rządzącą i wykonawczą oraz wymiaru sprawiedliwości. Najwyższą władzą w federacji jest Zgromadzenie Federalne, składające się z dwóch równorzędnych izb: Rady Narodowej i Rady Kantonów i posiadające kompetencje ustawodawcze. Najwyższą władzą rządzącą i wykonawczą Federacji jest Rada Federalna, której przewodzi Prezydent Federacji. Najwyższą władzą wymiaru sprawiedliwości jest Sąd Federalny.
Kantony są samodzielne i suwerenne w takim zakresie, w jakim ich suwerenność nie została ograniczona przez konstytucję federalną. Nadają sobie demokratyczne konstytucje kantonalne, wymagające zaakceptowania przez naród i gwarancji Federacji. Konstytucje kantonalne nie mogą być sprzeczne z prawem federalnym. Porządek konstytucyjny kantonów jest chroniony przez Federację.
Państwo działa na podstawie i w granicach prawa, w interesie publicznym i proporcjonalnie. Prawo federalne ma pierwszeństwo przed prawem kantonalnym.
Ze Szwajcarii lecę do Austrii.
„Ihr Recht geht vom Volk aus”
Konstytucja Austrii (Bundes-Verfassungsgesetz) została uchwalona w 1920 roku. Składa się z 10 części głównych.
Austriacka ustawa zasadnicza zapewnia równość wszystkich obywateli wobec prawa. Wyklucza przywileje z tytułu urodzenia, płci, statusu, klasy i wyznania. Zakazuje pokrzywdzenia ze względu na niepełnosprawność. Zapewnia dążenie władz federalnych, stanowych i lokalnych do faktycznej równości mężczyzn i kobiet. Gwarantuje urzędnikom publicznym, w tym członkom sił zbrojnych, pełne korzystanie z praw politycznych. Uważa powszechnie uznane zasady prawa międzynarodowego za składniki prawa federalnego.
Austria jest państwem federalnym o demokratycznym ustroju republikańskim, który tworzą niezależne kraje związkowe. Tworzy jednolity obszar monetarny, gospodarczy i celny. Posiada jednolite obywatelstwo. Władza podzielona jest na ustawodawczą (Rada Narodowa i Rada Federalna), wykonawczą (Prezydent Federalny i Rząd Federalny pod przewodnictwem Kanclerza) i sądowniczą (Sąd Najwyższy, Trybunał Konstytucyjny, Trybunał Administracyjny). Konstytucja określa, jakie obszary należą do kompetencji ustawodawczej i wykonawczej Federacji, a jakie do ustawodawczej Federacji i wykonawczej krajów. Na terytorium krajów federalną władzę wykonawczą wykonują odrębne władze federalne (bezpośrednia administracja federalna) lub jeśli nie zostały ustanowione, naczelnik kraju i jemu podległe władze krajowe (pośrednia administracja federalna). Władza krajów dzieli się na ustawodawczą (parlamenty krajowe), wykonawczą (rządy krajowe pod przewodnictwem naczelnika kraju) oraz sądowniczą (sądy). Kraje ustanawiają własne konstytucje.
Joanna Orda
Źródła: https://www.legifrance.gouv.fr/loda/id/JORFTEXT000000571356/; https://www.fedlex.admin.ch/eli/cc/1999/404/de; https://www.ris.bka.gv.at/GeltendeFassung.wxe?Abfrage=bundesnormen&Gesetzesnummer=10000138.
