Słoneczne popołudnie

Układ o zasadach działalności państw w zakresie badań i użytkowania przestrzeni kosmicznej, łącznie z Księżycem i innymi ciałami niebieskimi

Treaty on Principles Governing the Activities of States in the Exploration and Use of Outer Space, Including the Moon and Other Celestial Bodies

Договор о принципах деятельности государств по исследованию и использованию космического пространства, включая Луну и другие небесные тела

Traité sur les principes régissant les activités des États en matière d'exploration et d'utilisation de l'espace extra-atmosphérique, y compris la lune et les autres corps célestes

Tratado sobre los principios que deben regir las actividades de los Estados en la exploración y utilización del espacio ultraterrestre, incluso la Luna y otros cuerpos celestes

关于各国探测及使用外层空间包括月球与其他天体活动所应遵守原则的条约

W dobie coraz szybszego rozwoju technologii kosmicznych i związanej z tym wzmożonej eksploracji przestrzeni kosmicznej wzrasta znaczenie regulacji zagadnień z zakresu międzynarodowego prawa kosmicznego. Podstawowe elementy tego prawa stworzył Układ o zasadach działalności państw w zakresie badań i użytkowania przestrzeni kosmicznej, łącznie z Księżycem i innymi ciałami niebieskimi z 1967 r., zawarty w Moskwie, Londynie i Waszyngtonie. Teksty układu zostały sporządzone jako jednakowo autentyczne w pięciu językach (rosyjskim, angielskim, francuskim, hiszpańskim i chińskim). Układ, zwany również traktatem o przestrzeni kosmicznej, składa się ze wstępu i 17 artykułów.

Stwierdza, że przestrzeń kosmiczna nie podlega zawłaszczeniu przez państwa w żaden sposób (ogłoszenie suwerenności, użytkowanie, okupację, i in.).  Jest wolna dla badań i użytkowania przez wszystkie państwa bez dyskryminacji, na zasadzie równości i zgodnie z prawem międzynarodowym.

Wprowadza zakaz zakładania wojskowych baz, instalacji oraz fortyfikacji na ciałach niebieskich, dokonywania na nich prób z jakimikolwiek typami broni oraz przeprowadzania manewrów wojskowych. Nie zabrania natomiast korzystania z personelu wojskowego w celach naukowych lub innych o charakterze pokojowym oraz korzystania z wszelkiego sprzętu i urządzeń dla pokojowych badań. Strony Układu zobowiązały się nie wprowadzać na orbitę wokół Ziemi jakichkolwiek obiektów przenoszących broń jądrową lub jakiekolwiek inne rodzaje broni masowego zniszczenia oraz nie umieszczać tego rodzaju broni na ciałach niebieskich lub w przestrzeni kosmicznej w jakikolwiek inny sposób. Zgodnie z Układem ciała niebieskie są użytkowane wyłącznie w celach pokojowych, a kosmonautów uważa się za wysłanników ludzkości.

Wprowadzona została zasada współpracy i wzajemnej pomocy pomiędzy państwami-stronami układu przy badaniach i użytkowaniu przestrzeni kosmicznej.

Układ stwierdza, że badanie i użytkowanie przestrzeni kosmicznej – dokonywane dla dobra i w interesie wszystkich krajów, niezależnie od stopnia ich rozwoju gospodarczego czy naukowego – stanowi dorobek całej ludzkości. Zapewniona została wolność badań naukowych w przestrzeni kosmicznej.

Układ zawiera też zapisy, dotyczące odpowiedzialności międzynarodowej państw-stron układu za ich działalność w przestrzeni kosmicznej, zagadnień związanych z działalnością w przestrzeni kosmicznej organizacji pozarządowych i organizacji międzynarodowych oraz obiektami wypuszczonymi w przestrzeń kosmiczną.

Joanna Orda

źródła: un.org, sejm.gov.pl
fot. CC0