Rozjemstwo, zwane również arbitrażem międzynarodowym, jako sposób pokojowego rozstrzygania sporów znane było już w starożytności. Historia zna wiele przykładów postępowań rozjemczych pomiędzy różnymi państwami. Jedne zakończyły się pomyślnie, inne niekoniecznie.
Dziś jednym z najważniejszych aktów, regulujących rozjemstwo, jest Konwencja o pokojowym załatwianiu sporów międzynarodowych z dnia 18 października 1907 roku (Convention pour le règlement pacifique des conflits internationaux). Konwencja ta składa się z preambuły (wymieniającej powody zawarcia konwencji), pięciu działów (I. O utrzymaniu pokoju powszechnego; II. O dobrych usługach i pośrednictwie; III. O międzynarodowych komisjach badań; IV. O arbitrażu międzynarodowym; V. Postanowienia końcowe) i 97 artykułów. Konwencja sporządzona została w jednym egzemplarzu, którego uwierzytelnione kopie doręczone będą w drodze dyplomatycznej umawiającym się stronom.
Konwencja utrzymała, utworzony na mocy Konwencji o pokojowym załatwianiu sporów międzynarodowych z dnia 29 lipca 1899 roku, Stały Trybunał Arbitrażowy, właściwy we wszystkich przypadkach arbitrażu (chyba że strony zgodzą się na wprowadzenie specjalnej jurysdykcji). Członkami Trybunału są osoby o powszechnie uznanej kompetencji w dziedzinie prawa międzynarodowego, cieszące się najwyższym szacunkiem moralnym i gotowe podjąć się czynności rozjemcy, wyznaczone przez umawiające się strony. Wyrok arbitrażowy rozstrzyga spór ostatecznie i bezapelacyjnie.
Przystąpienie Rzeczypospolitej Polskiej do Konwencji, zgłoszone w 1920 roku, zatwierdzone zostało przez Prezydenta zgodnie z ustawą z 1929 roku.
Joanna Orda
Przeczytaj również: W duchu braterstwa
